Zal er ooit een dag van vrede zijn?

Dit weekend begint de advent. Een periode van ‘uitkijken naar’. Misschien wat vreemd en onwennig in een tijd waarin het soms wel lijkt alsof onze wereld in brand staat. We zien uit naar een andere en betere tijd, een wereld van vrede, waarvan we geloven dat het Kerstekind dat we verwachten een begin maakt met die nieuwe tijd. Het doet me denken aan een minder gekend adventslied, ‘Zal er ooit een dag van vrede’, dat we terugvinden in het liedboek Zingt Jubilate, maar ook in het Protestantse liedboek. Je kan het hier beluisteren in een versie gezongen door Syb van der Ploeg. Het is een tekst van Henk Jongerius op een melodie uit het ‘Chorals Book for England’ uit 1863. Bijzonder is dat de dichter ons uitnodigt om onze ogen te openen en om ons heen te kijken. Kijk, zegt hij, als je goed oplet, zie je reeds de tekenen van die nieuwe wereld waar we naar verlangen. Je ziet het bijvoorbeeld in de natuur, zoals ook psalm 8 het verwoordt. Je ziet het in de bomen die telkens weer opnieuw uitschieten en in de sterren die in staat zijn om zelfs de donkerste nacht te verlichten. Misschien is dat wel de grote uitdaging van de advent: ondanks alles toch blijven hopen, blijven vertrouwen dat er ooit een nieuwe wereld komt, en ons optrekken aan de kleine tekens die er reeds te zien zijn om ons heen, kleine tekens van vrede die we zelf reeds kunnen maken. Want je staat er soms versteld van hoe zelfs een eenvoudige lach of goeiedag wonderen kan doen om de kou en de ijzigheid tussen mensen te doorbreken.

Zal er ooit een dag van vrede,
zal er ooit bevrijding zijn
voor wie worden doodgezwegen,
levenslang gebroken zijn?

Zal er ooit een blijvend heden
vol van goede vrede zijn,
waar geen pijn meer wordt geleden
en het leven nieuw zal zijn?

Zie de takken aan de bomen
waar het jonge groen ontluikt,
tot een stralend nieuwe zomer
waar de vredesbloesem ruikt.

Zie de sterren aan de hemel
waar het duister van de nacht
door hun schijnsel wordt verdreven
tot een nieuwe dag die lacht.

Zoals bomen mensen tonen
dat er kracht tot groeien is,
zal de zoon der mensen komen
die de boom des levens is.

Zoals sterren mensen melden
dat geen nacht te donker is,
zal een kind ons komen redden
dat het licht der wereld is.

tekst: Henk Jongerius
melodie: London 1863

Pastor Gino

Een andere kijk

Vorige week bracht ik, samen met twee vriendinnen, een bezoek aan MOU, het museum in Oudenaarde. Op dit moment loopt daar (tot 5 januari 2025) de tentoonstelling over Margaretha van Parma, keizers-dochter tussen macht en imago. Margaretha was de oudste dochter van keizer Karel V en dienstmeid Johanna Van der Gheynst. Oudenaarde was haar geboortestad.
Het museum bevindt zich in het prachtige laatgotische stadhuis en is beslist een bezoek waard. Evenals de wandtapijtencollectie in de aanpalende lakenhalle.
Speciaal voor de tentoonstelling kwam een glasraam uit de Goudse Sint-Janskerk naar Oudenaarde. Je ziet nog juist een stukje met Margaretha op de foto. Maar ik was ook gefascineerd door het kleine figuurtje dat er bij staat: een klein mannetje met een verrekijker in de hand. Met een verrekijker kan je verder zien dan gewoonlijk, ontdek je details die misschien anders verborgen blijven. Je krijgt een andere kijk op mensen en dingen.
Zo biedt ook de advent ons een ‘verrekijker’. We mogen uitzien naar wat nog komen moet, er elke meer en meer zicht op krijgen. Moge de advent ons een ‘andere, nieuwe kijk geven’!

Pastor Chris

© Chris Ruelens

Toegang

Vorige week waren we met alle Nederlandstalige pastores van Brussel op pastorale sessie in de abdij van Averbode. We zijn dan telkens drie dagen samen om te werken rond een thema. Deze keer was dat: ‘Gebed als weg met God’. Niet alleen de inhoud is telkens interessant maar ook het informeel samen zijn aan tafel of bij een lekker bier van Westmalle of Averbode is deugddoend en verrijkend. We logeerden in het Bezinningscentrum van de abdij waarvan de kamers reeds een paar jaar helemaal gerenoveerd werden zodat ieder zijn of haar sanitaire cel heeft op de kamer. Nieuw was deze keer hoe we toegang kregen tot die kamer: nog wel een stevige sleutelhanger maar zonder een klassieke sleutel, wel met een badge zoals dat in vele hotels gebruikelijk is. De sleutelhanger helpt om die kleine badge niet te verliezen. Zonder reclame te willen maken trof me de naam van de firma die dit systeem plaatste: SALTO, inspired access. ‘Geïnspireerde toegang’ is dat niet mooi voor een abdij, een plek die rust, gebed spiritualiteit aanbiedt? Een sleutel of hier deze badge opent de deur naar die rust en geborgenheid van de kamer waar je je kan terugtrekken. Ze wordt wat van jou. Jij hebt er toegang toe. Wie de sleutel heeft kan anderen toegang verlenen tot een afgesloten ruimte, maar ze ook ontzeggen. Het woord ‘sleutel’ komt vaak voor in ons taalgebruik. We spreken van ‘sleutelpositie’, van ‘sleutelmacht’ en andere. Tijdens de inleidingen en de gesprekken deze sessie ging het onder andere over toegang geven aan God in ons leven. Soms sluiten we deuren in onszelf, in ons leven, zodat Hij niet binnen kan. We draaien de sleutel om en houden alles gesloten. Geloven, met God op weg gaan, is net de deur openen en Hem toelaten. ‘Zie Ik sta aan de deur en Ik klop.’ Eens we Hem toelaten hoeven sleutel of badge niet meer…

Pastor Guido

© Guido Vandeperre

In een rieten mand

Tijdens het rouwgesprek van enkele weken geleden verwittigde de familie mij dat de overledene in een rieten mand zal liggen bij de uitvaart. Want hij hield van mandenvlechten. Voor alle duidelijkheid: de doodskist lag in een rieten mand.
Meer dan een herinnering aan het verleden van deze overledene, is een rieten mand ook een bijbels gegeven. In het boek Exodus lezen wij over de Israëlieten die in Egypte verbleven steeds talrijker en sterker werden. Daarom gaf de farao het bevel dat alle pasgeboren jongens in de rivier de Nijl moeten gegooid worden (Exodus 1,22) . Een vrouw uit de stam Levi, die een zoon ter wereld bracht, doet dat ook door haar kind in een waterdichte rieten kistje te leggen en in de Nijl te leggen. De dochter van de farao ontdekt de mand met het schreiend kind erin. Dit kind zal opgevoed worden aan het Egyptische hof en krijgt de naam Mozes en deze naam wordt in het Hebreeuws verklaard als ‘uit het water gered’. (Exodus 2,5-10) . De rieten mand waarin Mozes werd neergelegd betekent letterlijk sarcofaag of doodskist
Is dat niet de boodschap die in elke christelijke en kerkelijke uitvaart weerklinkt: onze overledene worden gered uit het ‘dodelijke water’ om voor goed te leven in het grote mysterie van de Liefde. De rieten mand in de kerk was niet enkel een herinnering aan een mandenvlechter. Zij werd ook symbool en verwijzing naar de redding uit de dood. Ook al brengt de dood van geliefden verdriet en gemis met zich mee, is er ook hoop en uitzicht over de dood heen. En sinds Jezus verrezen is, geloven en weten wij dat ook wij eens zullen opstaan uit de dood.

Johan Dobbelaere

© Johan Dobbelaere

Elektrische koets

Meegaan met je tijd. Dat is het motto van alle tijden. Een mooi voorbeeld is deze mooie koets die elektrisch is aangedreven, en niet getrokken door paarden. Ook al is het mooi om de klassieke koetsen te horen rijden in de smalle stegen van Brugge en Brussel, het respect voor dieren is zo groot geworden dat het heden ten dage niet meer aanvaard wordt dat een paard een hele dag toeristen moet trekken. Dit is dan een perfecte oplossing.
Kunnen wij in onze liturgie ook aanpassingen doen die met hun tijd meegaan? Uitvaarten door leken voorgegaan, woorddiensten met communie, parochieploegen die door de parochianen wordt getrokken, kinderen die het altaar klaar maken voor de viering, gebedsgroepen starten, enz.
Creatief zijn in de Kerk betekent God nieuwe kansen geven om Zijn aanwezigheid te laten voelen doorheen de sacramenten, liturgie, lezingen, pastorale activiteiten. Het gaat dan niet zozeer om vernieuwing, maar om wat God van ons verlangt in onze tijd zichtbaar te maken. Zo kan alles tot “sacrament” worden.

Pastor Peter

© Peter Baekelmans

Hoho-haast

Toen ik vorige zondag terug naar huis fietste na de viering in de Goede Bijstand en onderweg naar huis langs de Vismarkt passeerde, zag ik dat men reeds druk bezig was met het opzetten van de Kerstmarkt. Her en der in de stad zie je bovendien reeds de Kerstverlichting hangen en ook de etalages zijn zich aan het opmaken voor de komende Kerstdagen. Verschillende mensen vinden dit wat vroeg. Sinterklaas is immers nog niet in het land. Voor het feit dat Kerstmis alsmaar vroeger de kop opsteekt, heeft men in het Engels zelfs een eigen woord: ‘Chrismas Creep’. Deze week bedacht het Radio 1 programma ‘Nieuwe feiten’ een Nederlands woord hiervoor: ‘hoho-haast’. Zelf heb ik niet zoveel last van deze hoho-haast. Ik hou immers wel van die Kerstsfeer. Zeker als dit ervoor kan zorgen dat de ‘Christmas Spirit’ waarmee deze periode gepaard gaat vroeger begint en dus wat langer duurt. Kerstmis maakt mensen immers vaak wat milder, liefdevoller en zachter voor anderen. Wat zouden we er dan tegen kunnen hebben dat in deze steeds harder wordende wereld de Kerstwarmte wat langer duurt? In het Verenigd Koninkrijk was er gisteren trouwens een kleine rel, toen de grootwarenhuisketen Lewis haar traditionele ‘Christmas Advert’ lanceerde. Er wordt ieder jaar reikhalzend uitgekeken naar dit moment, omdat dit filmpje meestal niets commercieel heeft, maar vooral oproept om wat meer zorg te dragen voor elkaar. Niet dit jaar! Het filmpje is dit keer louter een promo om bij Lewis jouw kerstshopping te gaan doen. Iedereen verbolgen dus. Geen ‘Christmas Spirit’ dit jaar bij Lewis! Als tegenreactie doet er zelfs een alternatief filmpje de ronde, dat je hier kan bekijken. Het is opgenomen met een heel klein budget door Sam Clegg waarbij een deel van de opbrengst van elke download van het bijhorende liedje ‘Send Me a Sign’ naar verenigingen gaat die zich inzetten voor mensen die eenzaam zijn. Het filmpje is al meer dan één miljoen keer bekeken en het nummer staat op één in de UK Chart. De meeste Britten vinden dit filmpje miljoenen keer beter dan het dure van Lewis. En ja, eenzaamheid is een probleem dat ook in onze stad groot is. Vandaar dat ook 'Brussel Helpt' dit jaar Accolage steunt, een vereniging die ijvert voor minder eenzaamheid en isolement in onze stad. De Warmste Week wil dit jaar trouwens ook eenzaamheid onder de aandacht brengen. Ook wij met onze Paulusgemeenschappen willen graag plekken zijn waar mensen warmte mogen ervaren en elkaars verhaal kunnen delen. Ook wij willen vechten tegen eenzaamheid en mensen met elkaar in contact brengen. Vandaar ook ons nieuw initiatief dat vorige week van start ging. Elke woensdagnamiddag tussen 14 en 16 u. ben je welkom voor een kop koffie en een babbel in ons ontmoetingscafé in de pastorie van Sint Jozef. Kom maar eens langs! En wie weet is ook daar reeds de Kerstsfeer te proeven. Want neen, we zijn niet vies van een beetje hoho-haast! Als het maar wat warmte brengt in kille en bange dagen.

Pastor Gino

Als de ziele luistert

In mijn geboortedorp Alsemberg heeft het Davidsfonds onlangs zijn 100 jarig bestaan gevierd. Het gaat dan om de afdelingen van Alsemberg en Sint-Genesius-Rode. Voor die gelegenheid was er een warme theatervoorstelling in het CC De Meent met Bart Cafmeyer (broer van actrice Maaike), waarin hij met de dichter Guido Gezelle in dialoog gaat. Zowaar een monoloog van anderhalf uur, ondersteund door af en toe een streepje accordeon, live gespeeld door een uitstekend muzikant. ‘De acteur weet op een schalkse manier geschiedenis en literatuur te combineren’ stond op de uitnodiging en dat klopte helemaal. Met slechts een schamel tafeltje als bureau met wat boeken en leeslamp erop en de kop van Gezelle op een staander, nam de acteur ons mee in een sterk verhaal, soms ontroerend, soms met de nodige humor. In zijn spreken richt hij zich in vlekkeloos Nederlands tot de dichter die hij dan laat antwoorden in het sappige West-Vlaams. De talloze citaten uit zijn schrijfsels en gedichten kregen zo de nodige kleur en ritme. Het resultaat was een sterke, beklijvende voorstelling, een heerlijke namiddag die je liet wegdromen en tegelijk de schoonheid van onze taal en zijn poëzie liet smaken. Dichters hebben woorden voor wat soms onzegbaar is. Ze zijn als een balsem op de kwetsuren en wonden in onze wereld. De avond was al gevallen toen ik huiswaarts reed, maar donker was het niet…

Pastor Guido

Als de ziele luistert

spreekt het al een taal dat leeft,

't lijzigste gefluister

ook een taal en teken heeft:

blâren van de bomen

kouten met malkaar gezwind,

baren in de stromen

klappen luide en welgezind,

wind en wee en wolken,

wegelen van Gods heilige voet,

talen en vertolken

't diep gedoken Woord zo zoet...

als de ziele luistert!

G. Gezelle

© Guido Vandeperre

Een nooit aflatend kwaad

Afgelopen week vond de herdenkingsdag van de Kristallnacht plaats. Het is goed dat zo’n afgrijselijke nacht vol haatzuchtig geweld, brandstichting en moord richting joden elk jaar herdacht wordt. Telkens willen wij hardop uitspreken: “Dit nooit meer”. Deze woorden werden opnieuw uitgesproken tijdens de herdenking in de prachtige Portugese Synagoge in Amsterdam.
Het uitspreken van die woorden werd pijnlijk toen dezelfde dag de voetbalwedstrijd Ajax-Meccabi Tel Aviv uitliep op antisemitische rellen in het centrum van Amsterdam. Door het centrum heen werden willekeurige supporters van Meccabi door geweldlustige personen gevraagd of zij Joods of Israëlisch waren waarop zij werden mishandeld. Daags na deze zwarte nacht rijden deze relschoppers nog steeds rond om Joods-uitziende personen te intimideren en hun identificatie te eisen.
Als Amsterdammer, die zich bewust is van de zwarte bladzijden in de geschiedenis van Amsterdam aangaande de Shoah, deden deze beelden mij extra pijn. Mijn Amsterdamse hart huilde. Hoe kan dit pure antisemitisme in mijn geliefde stad nog bestaan? Het excessieve buitenproportionele geweld van de Israëlitische regering ten aanzien van Palestina kan en mag nooit een reden zijn om op “jodenjacht” te gaan zoals het in online chatgroepen werd verwoord.
Ik kan enkel bidden dat deze rellen eenmalig waren en dat zij niet overslaan naar Brussel en andere steden in Europa. Ik bid dat het “Dit nooit meer” daadwerkelijk een “nooit meer” mag worden. Moge God Europa daarbij tot steun zijn.

Pastor Tijmen  

Master of Mistakes

Italië is gekend voor haar kunst. Ook op de luchthaven trachten ze dit zichtbaar te maken. Zo kwam ik laatst een nieuw kunstwerk tegen op de Leonardo Da Vinci luchthaven van Rome, Fiumicino. Het is een kunstwerk van Daniele Sigalot, afkomstig uit Rome, met de titel « Master of Mistakes » (meester van fouten). Als je goed kijkt, dan is het allemaal verfrommeld papier op een grote bol, maar dan wel alles in ijzer gemaakt.
Wanneer men iets aan het creëren is maakt men veel fouten, maar uiteindelijk is er wel een mooi resultaat. Of het nu bij het schrijven is, of het schilderen, boetseren, klossen, noem maar op. Zo is het ook in hernieuwen van onze geloofsgemeenschappen. In het proces zijn er zaken die uiteindelijk figuurlijk gesproken in de prullenbak terecht komen, maar beetje bij beetje begint het resultaat vorm te krijgen. De Paulus Gemeenschappen zijn ook zo « op stap », met veel vallen en opstaan, maar met het vertrouwen dat het deel vormt van het proces. Paus Franciscus heeft bij zijn bezoek in Belgie gezegd dat de Kerk hier een transformatie proces doormaakt. Laten we dit proces dan ook bewust ondergaan en mee bouwen aan de nieuwe Kerk van Brussel.

Pastor Peter

© Peter Baekelmans

Het onverwachte

‘Kom naar Mij, jullie die vermoeid zijn en onder lasten gebukt gaan, dan zal Ik jullie rust geven.’ (Mt.11,28) In de dagen rond Allerzielen weegt het nog altijd dat ik geen afscheid kon nemen van mijn moeder voor haar overlijden en dat zij alleen stierf in het ziekenhuis, tijdens de eerste lockdown. Op zo’n moment maak ik de wandeling die ik al zoveel keren maakte: langs de Woluwebeek. Ik vind dat stukje tussen de Hippokrateslaan en de Veldkapellaan nog altijd het mooiste. Die wandeling geeft mij rust. Het mogen bewonderen van de natuur daar nodigt mij ook uit tot dankbaarheid en stil gebed. Er is steeds iets dat ‘onverwacht’ te ontdekken valt. 

Dit keer deden twee dingen mij stilstaan. Het eerste was een dode boom waar een groepje witte paddenstoelen op groeide. Nieuw leven dat er aan herinnert dat de dood niet het laatste woord heeft. Ik kwam op die wandeling ook een moeder met haar twee kinderen tegen. Zij waren herfstbladeren aan het verzamelen. Ik dacht dat ze die mee naar huis zouden nemen om er misschien iets mee te knutselen. Ik zette mijn wandeling verder langs de weiden waar de ezel mij kwam groeten en dan verder langs de windmolen terug naar de Woluwelaan. Ik wilde eigenlijk wel een foto nemen van die dode boom met de paddenstoelen en hernam dus de wandeling langs de beek. Verrassend genoeg was daar ook nog de moeder met haar kinderen. Zij hadden met de herfstbladeren een hart gemaakt op het wandelpad: een heel ‘onverwacht’ geschenk. Ik vroeg of ik een foto mocht maken en dat was geen probleem.
Terugkerend naar huis moest ik denken aan het lied: ‘Gij komt tot ons, gans onverwacht, in alle mooie dingen, … in duizend, duizend dingen.’ (ZJ 715)

Pastor Chris

© Chris Ruelens

Venster op de wereld

In mijn living zijn er vijf vensters, vier gewone en dan één groot raam dat uitkijkt op het kleine terras. Twee vensters geven me zicht op de tuin en daar heb ik geen glasgordijnen willen hangen. Zo kan ik het reilen en zeilen in de tuin volgen. De vogels die komen rusten en nestelen in de bomen, de vrolijk huppelende eekhoorns op zoek naar het laatste voedsel voor de winter, de ruziemakende eksters, de agressieve parkieten, de boomkruinen die naar de hemel reiken, de zonnestralen die er doorheen priemen, de jagende wind en de regenvlagen. De afwisselende seizoenen zorgen voor hun eigen unieke karakter. Ik ben er blij mee en geniet dagelijks van dit ‘venster op de wereld’. Maar niet alleen de natuur laat zich zien, ook wandelaars en voorbijgangers. Ouders met hun kinderen naar de school, anderen met trage stap op weg naar het kerkhof dat in mijn laan ligt. Naar het graf van hun geliefden of gewoon wat rust zoekend op die stilteplek. Mijn vensters bieden me zo een kijk op deze kleine wereld, klaar en helder. Het venster op de eeuwigheid is anders, eerder opaak, ondoorzichtig. Een venster waar we liever van weg blijven. Het biedt geen doorkijk naar een andere wereld, de wereld aan de overzijde. Er klinken geen geluiden of mensenstemmen door. En toch geloven we als christenen dat die andere oever er is. Omdat Iemand er ons staat op te wachten. Hij die zei: Ik ben de Weg, Ik ben de Deur…’ Dezer dagen gedenken we allen die bij Hem al zijn thuis gekomen. Zij kijken door het venster naar binnen…

pastor Guido

© Guido Vandeperre

Eeuwigdurend

Na een middagmaal met broer, zus en schoonbroer, bracht ik op 1 november een bezoek aan het graf van mijn ouders op de begraafplaats van Evere. Nadien ging ik naar het oud-kerkhof van Evere in de Sint-Vincentiusstraat. Daar bevind zich het graf van mijn overgrootouders die ik zelf nooit gekend hebt. Het is een eeuwigdurend graf. Twee dochters van hem stierven op jonge leeftijd en zijn jongste enig overlevende dochter is mijn grootmoeder en was ook mijn doopmeter. Mijn overgrootvader was de laatste veldwachter in Evere. Er is in Evere zelf een straat naar hem genoemd.
Ik herinner mij dat wij met onze ouders elk jaar rond Allerheiligen naar het graf van mijn overgrootouders gingen en ik hen vroeg: waarom moeten wij meegaan, wij hebben hen nooit gekend. Pas achteraf heb ik ingezien hoe een familie ook een verleden heeft en hoe wij daar een deel van zijn.
Op het ‘oud-kerkhof ‘ van Evere zijn er heel wat eeuwigdurende graven. Sommigen hebben erfgoedwaarde. Een eeuwigdurende concessie kan nu niet meer.
Het bezoek aan begraafplaatsen op Allerheiligen doet mij nadenken over ‘eeuwig leven’. En dat is meer dat een leven na de dood. Eeuwig leven begint hier en nu. Het gaat om een kwaliteit van leven. Een leven in liefde, vrede en verbondenheid. En op Allerheiligen begon dat voor mij deze keer met het vieren van de eucharistie en een gezellig familie etentje. Om dan met het bezoek aan begraafplaatsen eraan herinnerd worden dat eeuwig leven geen begrenzingen kent.

Johan Dobbelaere

© Johan Dobbelaere