Morgen is het weer zover. Dan houd ik mijn jaarlijkse bedevaart naar Aardenburg in Nederland om daar te gaan kijken en luisteren naar de Mattheüspassie. Neen, al mogen nog de grootste namen in Bozar of Flagey de Mattheüspassie brengen, mij zal je er niet vinden. Bachs grote passie wil ik enkel meemaken in een kerk, en dan ook nog zonder applaus. En dat gebeurt steevast elk jaar opnieuw in Nederland waar de Nederlandse Bachvereniging in de dagen voor Pasen rondtrekt om dit wonderbaarlijke werk ten gehore brengen. Vooral in Naarden wordt het meerdere dagen in de Goede Week gebracht, maar ook in andere steden, zoals in de Bachstad Aardenburg, vla bij Sluis. Het enige teken van appreciatie dat het publiek op het einde geeft is dat iedereen gaat staan. Iets anders past immers niet na de Passie. Zeker geen applaus alstublieft! Wie geen kaartje meer kan krijgen voor de uitvoeringen kan hier (https://www.bachvereniging.nl/nl/bwv/bwv-244) terecht voor de integrale versie en tal van achtergrondinformatie. Eén van de kortste aria’s uit de Mattheüspassie is nr 60 ‘Sehet, Jesus hat die Hand’. Je kan ze hier beluisteren. De toehoorder wordt opgeroepen om te verwijlen bij het moment dat de handen van Christus worden uitgespreid om aan de dwarsbalk van het kruis te worden genageld. Zelfs in dit moment is er troost. De betekenis die er in de Mattheüspassie aan gegeven wordt is dat Jezus zijn handen uitstrekt om ons vast te pakken, om ons te omarmen. Vreemd misschien voor ons, maar was het niet Augustinus die schreef: ‘Inter brachia Salvatoris mei & vivere & mori cupio’ (‘In de armen van mijn Verlosser, verlang ik zowel te leven als te sterven’)? En Bernardus van Clairvaux maakte het mee in een visioen dat de gekruisigde Christus van het kruis kwam om hem te omarmen. Francisco Ribalta maakte er omstreeks 1626 een prachtig schilderij van dat in het Prado te bewonderen is. De tekst van deze aria luidt als volgt:
Kijk, Jezus strekt z’n hand uit om ons vast te pakken, Kom ! – Waarheen? – in Jezus’ armen zoek verlossing, aanvaard erbarmen, zoek ! – Waar ? – in Jezus ‘armen. Leef, sterf, rust hier arme verlaten kuikentjes, gij, Blijf ! – Waar ? – in Jezus' armen.
Het is een dialoog tussen de alt en het koor, waarbij de solist ons gelovigen uitnodigt om in de armen van Jezus te verwijlen als ‘verlaten kuikentjes’ (een beeld uit Mt. 23, 37) en er rust, veiligheid en geborgenheid te vinden. Toegegeven, de spiritualiteit van de teksten in de Mattheüspassie is niet altijd onmiddellijk meer de onze, maar de muziek tilt ons meestal uit boven het tekstuele heen. En toch vind ikzelf in de tekst van deze aria heel wat troost en bemoediging, en geeft het mij de kans om op een andere manier naar het kruis te kijken, niet op de eerste plaats als een gruwel, wat het natuurlijk wel is, maar bovenal als een enorme daad van liefde. Het is God zelf die ons doorheen Jezus wil omarmen en koesteren. Dit beseffen geeft me kracht om verder te gaan ondanks en tegen alle ellende en miserie in die we rondom ons zien. Ja, soms kan het deugd doen om jou gewoon eens te laten omarmen.
In ‘Corona-tijd’ nam ik een abonnement op ‘Zoom’ en zo konden enkele vergaderingen doorgaan via de computer. Ook de initiatiecatechese vormsel en communie gebeurde toen via zoom en zo leerde ik ook werken met PowerPoint-presentaties. We hadden toen ook ‘zoom-vieringen’ want we mochten niet samenkomen in de kerk. En ook al verminderde na corona de ‘zoom-vergadering bleef één zoom-bijeenkomst jaarlijks doorgaan in de pastorale eenheden Emmaüs en Kleopas van Brussel-West: een zoom-gebed in de vastentijd. Zo kwamen wij ‘digitaal’ bijeen op donderdag 27 maart en sinds de Verrijzeniskerk en de Sint-Martinuskerk ook ‘Pauluskerken’ aan het worden zijn, werd het een activiteit (ook) van de Paulusgemeenschappen. Thema van deze bijeenkomst was ‘Pelgrims van hoop op weg naar Pasen. Er waren 13 deelnemers. Vooraf was er een ‘test-bijeenkomst’ om mij te verzekeren dat alles vlot zou verlopen. En inderdaad het werd een biddend digitaal gebeuren en deze keer zonder haperingen. Na een inleidende gedachte over de vasten werd er onder meer geluisterd naar wat hoop kan betekenen zoals de Tsjechische schrijver en politicus het destijds verwoorde.
Diep in onszelf dragen we hoop: als dat niet het geval is, is er geen hoop. Hoop is een kwaliteit van de ziel en hangt niet af van wat er in de wereld gebeurt. Hoop is niet te voorspellen of vooruit te zien. Het is een gerichtheid van de geest, een gerichtheid van het hart, voorbij de horizon verankerd. Hoop in deze diepe krachtige betekenis is niet het zelfde als vreugde omdat alles goed gaat of bereidheid je in te zetten voor wat succes heeft. Hoop is ergens voor werken omdat het goed is, niet alleen omdat het kans van slagen heeft. Hoop is niet hetzelfde als optimisme evenmin de overtuiging dat iets goed zal aflopen. Wel de zekerheid dat iets zinvol is ongeacht de afloop, het resultaat.
Zo’n digitaal gebedsmoment kan aanvullend zijn bij het fysiek samenkomen van mensen dat nog altijd de voorrang dient te behouden. En als je al heel der dagen achter uw computer zit en dan kan ik er inkomen dat je ‘r al eens tegen opziet om ’s avonds nog eens achter uw scherm te zitten om te bezinnen en te bidden. Zelf verkies ik ook liever een boek of een tijdschrift in handen te hebben dan digitaal te lezen. En zeker de digitale versie van Kerk &Leven vind ik daarenboven moeilijk en onhandig en is de noodzakelijke verhoogde abonnementsprijs zijn geld waart.
Wie als eens naar het Noordstation wandelde vanop het Rogierplein kent zeker de grote Belfiustoren van de gelijknamige bank. Op de 32e verdieping is de Belfius Art Gallery waar jaarlijks een selectie van hun kunstbezit wordt tentoongesteld. Alleen al voor het machtige uitzicht zou je naar boven willen met de supersnelle lift. Tot 21 juni van dit jaar loopt er een nieuwe tentoonstelling onder de naam Art Pops. Het gaat van recent werk van opkomend talent tot gevestigde meesters uit de Belgische kunstgeschiedenis. Ook deze keer hangen er een paar mooie werken waaronder dit van Peter de Cupere: Fligt tot he future (Vlucht naar de toekomst). Via geur en wolken wil de kunstenaar je meenemen in zijn denkwereld. Deze installatie bestaat uit twee wolken waarin je als bezoeker twee mogelijke toekomsten kan verkennen. Je steekt je hoofd erin en bij de ene wolk ontdek je een idyllisch miniatuurlandschap met bomen en waterpartijen aangedreven door groene energie, een vredig dorpje en een stadje aan de horizon. De tweede wolk vormt een donker contrast. Je ziet een uitgestorven landschap, overwoekerd door industrie. Een verlaten dorp en een vervuilende stad staan voor verwaarlozing en verval. Het geheel is grauw en de geur is deze van vervuilde lucht. De kunstenaar laat ons nadenken over de toekomst. Welke kiezen we en wat is daar dan voor nodig? Het doet me denken aan Deuteronomium 30,19 waar Mozes het volk voor een keuze stelt: ‘ Ik laat jullie vandaag dus kiezen tussen leven en dood, tussen beloning en straf. De hemel en de aarde horen wat ik zeg: Kies voor het leven! Kies voor jullie toekomst, en voor de toekomst van je kinderen!’ Die oproep klinkt nog steeds. De Veertigdagentijd is een uitgelezen tijd om keuzes te maken. Om voor het leven te kiezen, een waardig leven voor elke mens…
Zondag 16 maart was een wat speciale dag. Met de kinderen van de catechese kwamen we om 9 uur samen in de kerk voor het laatste catechesemoment. Op 26 april volgt nog de communicantendag en dan staat zondag 4 mei voor de deur. Drie communicanten worden die dag gedoopt, vormheer Tony Frison zal de acht meisjes en jongens vormen en zij zullen voor het eerst de communie ontvangen. Maar even terug naar 16 maart. Ik mocht het Godly Play verhaal over de cirkel van de eucharistie vertellen: de verschillende stappen in woord- en tafeldienst worden zo visueel uitgelegd. Tijdens de vorige catechese had pastor Mariette het Godly Play verhaal over het doopsel verteld en werd de link gelegd tussen doopsel en vormsel. Zo kwamen de drie initiatiesacramenten aan bod. Met de catechesebijeenkomst op 16 maart kwam er een einde aan de lokale catechese. Vanaf september stappen we mee in het nieuwe catecheseproject van de Paulusgemeenschappen en zal de catechese gezamenlijk gebeuren in het centrum van Brussel. Een nieuw begin! In mijn lange catecheseverhaal dat startte in september 1979 in de parochie van de heilige Familie in Woluwe heb ik al vaak een einde meegemaakt maar telkens volgde ook een nieuw begin. En elk nieuw begin is een uitdaging! In de kracht van de Geest zal het wel lukken! Pastor Chris
